Rabo de Galo vístese nunha montaña de castiñeiros e carballeiras que ós pouquiños andan a enfermar cos bicos do gurgullo. E no alto máis alto ten a capela arrodeada coma os pétalos dunha margarida, dos avós e dos avós dos avós dos que alí xa non viven, cos pés mirando a igrexa e de costas á aldea.
No inverno, Rabo de Galo fala pouco, igual que os de Cabeza de Vaca, salvo nas feiras e cando os seus van cobrar á Caixa. Nesta estación, ten os camiños enlamados e os penedos esvaran, pero aínda con iso, Rabo de Galo esperta no orballo da mañá para quenta-las cociñas de ferro e ferve-lo leite co pan, todo isto antes de ir cara a escola e antes tamén, de perde-lo xornal no vermú de primeira hora na tenda-bar do Eladio. E foi así, arrefriando aínda máis a neve, como chegou a pantasma a aparecerlles ós veciños no valado da reitoral.
O primeiro que a viu foi o rapaz da Adelina, un domingo antes da misa, ó ir a catequese, mentres subía coa Carme. A nena andaba a mira-las mazás, que aínda quedaban no patio da Sara. O Carlos tiña a teima de apura-lo paso ó revés e ía parando en tódalas cousas e a cada pouco corría até chegar a altura dela. Cando chegaron ó final da costa o Carlos sentiu a alguén e, coma un cangrexo, virou cara o alto da Peza, onde sorprendeu a un home sentado, mirando á Limia. O primeiro, asustado como estaba, non falou pero logo preguntou baixiño: -Víchelo? -O que? Respondeu, ó tempo que abría a cancela do cemiterio. Non se falou máis do feito ata que polo magosto, o Ramón chegou tremendo a casa do Lisboao e lle contou a Maruxa que vira o Demetrio: -A que Demetrio? -Cal vai ser, o do Henrique! -Pero ti que dis? -Anda, anda, vai lava-la face e métete na cama que ti non andas ben...
A terceira que eu saiba que o viu, foi a Manola, filla do Frutuoso. Seica viña de levarlle unhas flores á tumba do seu padriño e cando pasou pola parte de atrás da casa do cura recoñeceu a aquel home. Pensou en achegarse a el pero colleu tanto medo que cambiou rapidamente de opinión e marchou a correr.
Non tardou en chegar as faladorías a casa do Demetrio e a da única filla que aínda non morrera e que vivía en Londres. Netos e bisnetos pensaron en como poñer remedio a tolemia que andaba a pacerse na aldea e que tiña a un dos seus na boca de todos. Chamáronse uns os outros e algúns dos que levaban tempo sen ir polo pueblo, aínda decidiron dar unha volta para ver si o vían, pero non tiveron sorte.
Foi o Salvador, que pasou por alí sobre as cinco da mañá, antes de ir pescar, o que o pillou por banda e lle preguntou directamente que estaba a facer. O Demetrio sorprendido, o principio dubidou se contestar, pero logo pensou que xa que estaba, pois igual unha conversa non lle viña mal.
-Ando a esperar
-O que?
-A que fagan a partilla
-E logo?
Pero, entón desapareceu e non soubo máis. Contóullelo a un dos netos, o Rubén da Concha que era o que vía máis veces, porque paraba na taberna de Rubiás.
-Pois, non che sei... Creo que llo vou contar a miña tía
Polo verán no tempo do sanroque xuntáronse na casa de Rabo de Galo e celebraron un xantar. Un deses que rematan na cea. Levaban xa moito pero ninguén se atrevía a falar do que os levara alí, até que un dos pequerrechos entrou correndo cun libriño da comuñón e foi até a Concha e lle preguntou se era dela.
A muller case lle da algo e pediu que a levaran á capela, antes de chegar virou cara a reitoral e foise sentar no valado mirando cara a Limia, no mesmo lugar onde viran ó seu pai. Non tardou nada en aparece-la choiva, pero a Concha non se moveu, así que lle levaron un paraugas e unha manta e, logo de estar unha hora con ela:
-Marchade!, berroulles a vella
A Lorena, a segunda das súas fillas negouse a facelo, pero os demais si foron baixando cara a casa, houbo algún que decidiu irse, que xa falarían o día a seguir. Non pasaran doce minutos cando a Concha comezou a falar soa.
-Ola paiciño, que tes?
A Lorena calaba porque non estaba segura se a súa nai andaba a volverse tola ou si estaba a rezar a súa maneira. Estivo un bo anaco debatendo alí, sinalando as veces a Limia e outras á capela, incluso lle pareceu que falaba das casas que non caeran e dos veciños que volveran. E xusto cando parou de chover escoitou:
-Entón que, imos para casa?
Xa de volta en Londres a Concha non esperou máis de dous meses para morrer. Foi enterrada en St. Mary´s, xunto ó seu marido e un dos fillos. Logo, en Rabo de Galo fixeron unha misa para os que non puideron viaxar ó Reino Unido.
E o saír dela a Lorena, a segunda filla da Concha, sentouse no valado, mirou á Limia, á capela e as escrituras da casa de Rabo de Galo que lle deixara a súa nai.
No inverno, Rabo de Galo fala pouco, igual que os de Cabeza de Vaca, salvo nas feiras e cando os seus van cobrar á Caixa. Nesta estación, ten os camiños enlamados e os penedos esvaran, pero aínda con iso, Rabo de Galo esperta no orballo da mañá para quenta-las cociñas de ferro e ferve-lo leite co pan, todo isto antes de ir cara a escola e antes tamén, de perde-lo xornal no vermú de primeira hora na tenda-bar do Eladio. E foi así, arrefriando aínda máis a neve, como chegou a pantasma a aparecerlles ós veciños no valado da reitoral.
O primeiro que a viu foi o rapaz da Adelina, un domingo antes da misa, ó ir a catequese, mentres subía coa Carme. A nena andaba a mira-las mazás, que aínda quedaban no patio da Sara. O Carlos tiña a teima de apura-lo paso ó revés e ía parando en tódalas cousas e a cada pouco corría até chegar a altura dela. Cando chegaron ó final da costa o Carlos sentiu a alguén e, coma un cangrexo, virou cara o alto da Peza, onde sorprendeu a un home sentado, mirando á Limia. O primeiro, asustado como estaba, non falou pero logo preguntou baixiño: -Víchelo? -O que? Respondeu, ó tempo que abría a cancela do cemiterio. Non se falou máis do feito ata que polo magosto, o Ramón chegou tremendo a casa do Lisboao e lle contou a Maruxa que vira o Demetrio: -A que Demetrio? -Cal vai ser, o do Henrique! -Pero ti que dis? -Anda, anda, vai lava-la face e métete na cama que ti non andas ben...
A terceira que eu saiba que o viu, foi a Manola, filla do Frutuoso. Seica viña de levarlle unhas flores á tumba do seu padriño e cando pasou pola parte de atrás da casa do cura recoñeceu a aquel home. Pensou en achegarse a el pero colleu tanto medo que cambiou rapidamente de opinión e marchou a correr.
Non tardou en chegar as faladorías a casa do Demetrio e a da única filla que aínda non morrera e que vivía en Londres. Netos e bisnetos pensaron en como poñer remedio a tolemia que andaba a pacerse na aldea e que tiña a un dos seus na boca de todos. Chamáronse uns os outros e algúns dos que levaban tempo sen ir polo pueblo, aínda decidiron dar unha volta para ver si o vían, pero non tiveron sorte.
Foi o Salvador, que pasou por alí sobre as cinco da mañá, antes de ir pescar, o que o pillou por banda e lle preguntou directamente que estaba a facer. O Demetrio sorprendido, o principio dubidou se contestar, pero logo pensou que xa que estaba, pois igual unha conversa non lle viña mal.
-Ando a esperar
-O que?
-A que fagan a partilla
-E logo?
Pero, entón desapareceu e non soubo máis. Contóullelo a un dos netos, o Rubén da Concha que era o que vía máis veces, porque paraba na taberna de Rubiás.
-Pois, non che sei... Creo que llo vou contar a miña tía
Polo verán no tempo do sanroque xuntáronse na casa de Rabo de Galo e celebraron un xantar. Un deses que rematan na cea. Levaban xa moito pero ninguén se atrevía a falar do que os levara alí, até que un dos pequerrechos entrou correndo cun libriño da comuñón e foi até a Concha e lle preguntou se era dela.
A muller case lle da algo e pediu que a levaran á capela, antes de chegar virou cara a reitoral e foise sentar no valado mirando cara a Limia, no mesmo lugar onde viran ó seu pai. Non tardou nada en aparece-la choiva, pero a Concha non se moveu, así que lle levaron un paraugas e unha manta e, logo de estar unha hora con ela:
-Marchade!, berroulles a vella
A Lorena, a segunda das súas fillas negouse a facelo, pero os demais si foron baixando cara a casa, houbo algún que decidiu irse, que xa falarían o día a seguir. Non pasaran doce minutos cando a Concha comezou a falar soa.
-Ola paiciño, que tes?
A Lorena calaba porque non estaba segura se a súa nai andaba a volverse tola ou si estaba a rezar a súa maneira. Estivo un bo anaco debatendo alí, sinalando as veces a Limia e outras á capela, incluso lle pareceu que falaba das casas que non caeran e dos veciños que volveran. E xusto cando parou de chover escoitou:
-Entón que, imos para casa?
Xa de volta en Londres a Concha non esperou máis de dous meses para morrer. Foi enterrada en St. Mary´s, xunto ó seu marido e un dos fillos. Logo, en Rabo de Galo fixeron unha misa para os que non puideron viaxar ó Reino Unido.
E o saír dela a Lorena, a segunda filla da Concha, sentouse no valado, mirou á Limia, á capela e as escrituras da casa de Rabo de Galo que lle deixara a súa nai.
